بزرگنمايي:

بازار آریا - ad / جدول امتیاز رتبه‌ بندی پیمانکاران یکی از ارکان اصلی در فرآیند اخذ رتبه پیمانکاری است؛ ابزاری تخصصی که مبنای ارزیابی صلاحیت شرکت‌های پیمانکاری به شمار می‌رود. این جدول بر اساس شاخص‌های مختلفی مانند توان مالی، سوابق اجرایی پروژه‌ها، تعداد و تخصص نیروی انسانی، ساختار مدیریتی و تجهیزات فنی تنظیم شده و تعیین‌کننده رتبه نهایی شرکت‌ها در نظام فنی و اجرایی کشور است.
درک صحیح از نحوه امتیازدهی در این جدول می‌تواند به شرکت‌های پیمانکاری کمک کند تا با برنامه‌ریزی هدفمند، مسیر دریافت یا ارتقای رتبه خود را هموارتر سازند. با وجود منابع متعدد و گاه متناقض در فضای اینترنت، بهترین راه برای دریافت اطلاعات دقیق و معتبر درباره رتبه ‌بندی پیمانکاران، بهره‌گیری از مشاوره متخصصان حقوقی و فنی است.
در همین راستا، مؤسسه حقوقی قانون تهران به عنوان مرجع تخصصی در حوزه اخذ رتبه، در این مقاله تلاش دارد تا اطلاعات کاربردی و قابل اتکایی را در اختیار پیمانکاران و علاقه‌مندان قرار دهد. با ما همراه باشید تا مسیر رسیدن به رتبه مطلوب، شفاف‌تر و ساده‌تر شود.
رتبه‌ بندی پیمانکاران؛ مبنای قانونی برای ارزیابی صلاحیت شرکت‌ها
رتبه‌ بندی پیمانکاران فرآیندی قانونی و ساختارمند است که با هدف ارزیابی صلاحیت‌های فنی، مالی و اجرایی شرکت‌های پیمانکاری در ایران طراحی شده است. این نظام رتبه‌ بندی، به کارفرمایان دولتی و خصوصی کمک می‌کند تا در انتخاب پیمانکاران، معیارهای مشخص و استانداردی را مدنظر قرار دهند؛ به‌ویژه در پروژه‌هایی که سطح پیچیدگی فنی بالایی دارند.
مرجع اصلی صدور گواهینامه تشخیص صلاحیت پیمانکاران در کشور، سازمان برنامه و بودجه است. این سازمان با تدوین آیین ‌نامه‌ رتبه‌ بندی پیمانکاران، چارچوبی حقوقی و فنی برای ارزیابی شرکت‌ها فراهم کرده که شامل بررسی سوابق اجرایی، توانمندی مالی، نیروی انسانی متخصص، ساختار مدیریتی و امکانات فنی می‌شود.
اصطلاح «رتبه بندی پیمانکاران» یا همان گرید شرکت‌ها، معیار سنجش قابلیت‌های یک شرکت در اجرای پروژه‌های عمرانی، راه‌سازی، نفت و گاز و سایر حوزه‌های پیمانکاری است. این رتبه نه تنها بر کیفیت پروژه‌ها تأثیرگذار است، بلکه از حقوق کارفرمایان نیز در برابر عدم توانمندی یا قصور پیمانکاران محافظت می‌کند.
شایان ذکر است که اعتبار رتبه پیمانکاری چهار ساله است و پس از پایان این مدت، شرکت‌ها ملزم به تمدید و به‌روزرسانی مدارک و شرایط خود جهت اخذ مجدد گرید هستند. رعایت این بازه زمانی از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که رتبه منقضی شده می‌تواند مانعی جدی در مسیر مشارکت در مناقصات دولتی باشد.
اهداف و معیارهای رتبه‌ بندی پیمانکاران؛ نقشه راه موفقیت در مناقصات دولتی
رتبه‌ بندی پیمانکاران نه‌تنها فرآیندی اداری برای اخذ مجوز فعالیت در پروژه‌های بزرگ است، بلکه ابزاری راهبردی برای شفاف‌سازی بازار پیمانکاری، افزایش اعتبار حرفه‌ای شرکت‌ها و فراهم‌سازی زمینه حضور آن‌ها در مناقصات دولتی به شمار می‌رود. این نظام رتبه ‌بندی، امکان سنجش عادلانه توانمندی شرکت‌ها را فراهم کرده و به کارفرمایان این اطمینان را می‌دهد که پروژه‌ها به افراد واجد شرایط سپرده می‌شوند.
از جمله مهم‌ترین اهداف اخذ رتبه پیمانکاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
⏺ شفاف‌سازی رقابت میان شرکت‌های پیمانکاری
⏺ افزایش اعتبار و جایگاه حرفه‌ای شرکت در بازار
⏺ فراهم شدن امکان حضور در پروژه‌های ملی و بین‌المللی
⏺ تسهیل در ارزیابی شرکت توسط نهادهای دولتی و خصوصی
در فرآیند رتبه ‌بندی و اخذ گرید، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عامل، تعداد اعضای هیئت‌مدیره با تخصص فنی و مهندسی است. امتیاز تخصصی و سابقه حرفه‌ای این افراد، بیشترین وزن را در جدول امتیاز رتبه ‌بندی پیمانکاران دارد و می‌تواند به‌صورت مستقیم بر سطح گرید شرکت تأثیر بگذارد.
مطابق با دستورالعمل‌های سازمان برنامه و بودجه، شاخص‌های کلیدی جهت دریافت گواهینامه رتبه شامل موارد زیر است:
⏺ سابقه اجرای پروژه‌های عمرانی یا اجرایی
⏺ تعداد پرسنل فنی و اعضای هیئت مدیره با مدارک دانشگاهی مهندسی
⏺ توان مالی و سرمایه‌گذاری
⏺ ساختار سازمانی و سوابق ثبتی شرکت
لازم به ذکر است که اخذ رتبه پیمانکاری در قالب 5 گرید انجام می‌شود که پایه 5، پایین‌ترین رتبه و پایه 1، بالاترین رتبه قابل اخذ برای شرکت‌های پیمانکاری است. انتخاب رتبه مناسب باید بر اساس ظرفیت واقعی، سوابق و توان اجرایی شرکت صورت گیرد.
انواع رتبه‌ بندی پیمانکاران و معیارهای کلیدی امتیازدهی در سیستم رتبه بندی
در نظام رتبه‌ بندی پیمانکاران که تحت نظارت سازمان برنامه و بودجه کشور انجام می‌شود، شرکت‌ها بر اساس زمینه‌های تخصصی فعالیت‌شان در قالب 12 رشته اصلی دسته‌بندی می‌گردند. این دسته‌بندی کمک می‌کند تا هر شرکت دقیقاً در حوزه‌ای که تجربه، تخصص و زیرساخت دارد، مورد ارزیابی و رتبه‌بندی قرار گیرد.
دسته‌بندی موضوعی رتبه پیمانکاران شامل موارد زیر است:
1. ساختمان و ابنیه
2. راه و ترابری
3. ارتباطات
4. کشاورزی
5. آب
6. نیرو
7. صنعت و معدن
8. نفت و گاز
9. تأسیسات و تجهیزات
10. کاوش‌های زمینی
11. مرمت آثار باستانی
12. مدیریت پسماند
معیارهای اصلی در جدول امتیاز رتبه‌ بندی پیمانکاران
به‌منظور اخذ رتبه پیمانکاری، شرکت‌ها باید مدارک و مستنداتی ارائه دهند که بر اساس آن‌ها در سه شاخص کلیدی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند:
1. توان مالی شرکت:
 توانایی مالی در اجرای پروژه‌ها، یکی از پایه‌های اصلی رتبه‌بندی است. شرکت‌ها باید مدارکی مانند ترازنامه، صورت‌های مالی حسابرسی‌شده و گردش مالی سالانه ارائه دهند تا اثبات کنند از لحاظ سرمایه و منابع مالی، توان اجرای پروژه‌های بزرگ و متوسط را دارند.
2. توان فنی و اجرایی:
 سابقه فعالیت در پروژه‌های عمرانی و اجرایی به‌عنوان شاخصی مهم در ارزیابی صلاحیت شرکت‌ها تلقی می‌شود. هرچه تعداد پروژه‌های انجام‌شده و میزان پیچیدگی آن‌ها بیشتر باشد، امتیاز بالاتری در این بخش نصیب شرکت خواهد شد. ارائه قراردادها، گزارش عملکرد پروژه و تأییدیه‌های کارفرمایان از جمله مستندات الزامی است.
3. نیروی انسانی متخصص:
 حضور کارشناسان و مهندسان با تجربه در هیئت مدیره و تیم اجرایی، یکی دیگر از عوامل مهم در امتیازدهی است. تخصص، سابقه کاری، مدرک تحصیلی و میزان مشارکت در پروژه‌ها از جمله مؤلفه‌هایی است که در ارزیابی این شاخص بررسی می‌شود.
نظام رتبه‌بندی به‌گونه‌ای طراحی شده که هم توان فنی و هم توان مالی و منابع انسانی شرکت‌ها به صورت شفاف سنجیده شود؛ به همین دلیل، آشنایی با جدول امتیاز رتبه ‌بندی پیمانکاران و نحوه ارزیابی شاخص‌ها برای شرکت‌هایی که قصد اخذ گرید پیمانکاری دارند، کاملاً ضروری است.
بررسی دقیق جدول امتیاز رتبه‌ بندی پیمانکاران و شرایط لازم برای دریافت گرید
در نظام اخذ رتبه پیمانکاری، شرکت‌ها بر اساس امتیازاتی که در شاخص‌های مختلف کسب می‌کنند، در یکی از پایه‌های 1 تا 5 قرار می‌گیرند. مبنای این ارزیابی، جدول امتیاز رتبه‌ بندی پیمانکاران است که هر شاخص آن سقف امتیاز مشخصی دارد. جمع امتیازات، رتبه نهایی شرکت را تعیین می‌کند؛ هر چه امتیاز نهایی بالاتر باشد، شرکت در رتبه بهتری قرار می‌گیرد و طبیعتاً در مناقصات و پروژه‌های کلان، شانس بیشتری خواهد داشت.
برای مشاهده جزئیات دقیق امتیازات و شاخص‌ها کلیک کنید
مهم‌ترین شرایط و الزامات رتبه‌بندی شرکت‌های پیمانکاری
دریافت گواهینامه صلاحیت پیمانکاری، نیازمند طی کردن مراحل قانونی و ارائه مستندات معتبر است. در ادامه، به اصلی‌ترین شرایط برای ورود به فرآیند رتبه‌بندی اشاره می‌کنیم:
1. ثبت قانونی شرکت در اداره ثبت شرکت‌ها
اولین قدم برای ورود به چرخه رتبه‌بندی، داشتن شخصیت حقوقی است. شرکت باید به‌صورت رسمی و در قالب‌هایی چون سهامی خاص یا مسئولیت محدود به ثبت رسیده باشد. بدون ثبت حقوقی، امکان اخذ رتبه وجود ندارد.
2. برخورداری از نیروی انسانی متخصص
تعداد اعضای فنی و تخصصی در ساختار شرکت، نقش محوری در رتبه‌بندی دارد. شرکت باید مدارک تحصیلی، سوابق شغلی و تخصص افراد کلیدی خود از جمله مدیرعامل، اعضای هیئت مدیره و کارشناسان فنی را ارائه کند. این افراد باید در رشته‌های مرتبط با فعالیت پیمانکاری دارای تجربه باشند.
3. توان مالی و ارائه گزارش‌های مالی معتبر
یکی دیگر از الزامات مهم، توانایی مالی شرکت است. گزارش‌های حسابرسی‌شده چهار سال اخیر، اظهارنامه‌های مالیاتی، تحلیل سود و زیان و گردش مالی، شاخص‌هایی هستند که نشان می‌دهند شرکت تا چه اندازه قدرت اجرای پروژه‌های بزرگ را دارد. بدون اسناد مالی معتبر، امکان اخذ رتبه در پایه‌های بالا بسیار کم خواهد بود.
4. ارائه سوابق اجرایی و قراردادهای پیشین
داشتن تجربه در پروژه‌های مشابه، عاملی کلیدی در کسب رتبه بالاتر است. شرکت‌هایی که در 15 سال گذشته پروژه‌های شاخص عمرانی یا اجرایی انجام داده‌اند و اسناد آن را در قالب قرارداد، گزارش نهایی و تأییدیه کارفرما ارائه می‌کنند، شانس زیادی برای ارتقاء رتبه دارند. برای مثال، شرکت‌هایی که خواهان گریدهای 3 تا 1 هستند، باید حداقل یک قرارداد شاخص با رقم قابل‌توجه (مطابق با ضرایب اعلامی سالانه) ارائه دهند.
نحوه ارزیابی و تقسیم‌بندی معیارها در رتبه‌بندی پیمانکاران
سازمان برنامه و بودجه، در ارزیابی شرکت‌ها از سه معیار اصلی استفاده می‌کند:
1. ارزش‌گذاری نیروی انسانی و تخصص فنی
2. تجربه و سوابق اجرایی مرتبط با زمینه فعالیت
3. توان مالی و منابع اقتصادی شرکت
نسبت اهمیت هر یک از این معیارها بسته به نوع پروژه و رشته پیمانکاری ممکن است متفاوت باشد. برای مثال، در پروژه‌های زیربنایی مانند راه‌سازی یا نیرو، سابقه اجرایی و تخصص فنی نقش پررنگ‌تری دارد؛ در حالی‌که در پروژه‌های خدماتی، ثبات مالی و ساختار اداری می‌تواند تعیین‌کننده‌تر باشد.
شرایط ضروری برای اخذ رتبه پیمانکاری و الزامات قانونی دریافت گرید
برای ورود به فرآیند رتبه‌بندی پیمانکاران، صرفاً ثبت شرکت کافی نیست. شرکت‌ها باید مجموعه‌ای از الزامات حقوقی، فنی، تجهیزاتی و اجرایی را نیز رعایت کرده باشند تا بتوانند امتیاز کافی در جدول امتیاز رتبه ‌بندی پیمانکاران کسب کنند. در ادامه به مهم‌ترین پیش‌نیازهای دریافت گرید اشاره می‌کنیم:
1. شرایط تحصیلی مدیران شرکت
حداقل مدرک تحصیلی مدیرعامل و دو سوم اعضای هیئت‌مدیره باید کارشناسی (لیسانس) در یکی از رشته‌های فنی و مهندسی مورد تأیید وزارت علوم باشد. این شرط از الزامات بنیادین تشخیص صلاحیت پیمانکاران است و نقش مستقیم در ارزیابی فنی شرکت دارد.
2. رعایت اصول ایمنی و بهداشت در پروژه‌ها
در بررسی سوابق پروژه‌های تکمیل‌شده، رعایت مواردی چون قوانین ایمنی، بهداشت کار و حفاظت فنی الزامی است. عدم رعایت این موارد می‌تواند باعث کاهش امتیاز یا حتی رد صلاحیت شرکت در فرآیند رتبه‌بندی شود.
3. تجهیز بودن کارگاه و زیرساخت فنی
شرکت پیمانکار باید ثابت کند که در پروژه‌های پیشین از کارگاه‌های مجهز، ماشین‌آلات تخصصی، ابزارهای اجرایی و سیستم‌های ایمنی مناسب استفاده کرده است. تجهیز کارگاه، نه‌تنها نشانه توان فنی شرکت است بلکه در شاخص امتیازدهی جدول رتبه ‌بندی پیمانکاران نیز اهمیت بالایی دارد.
4. بیمه پروژه‌ها، تجهیزات و نیروی انسانی
پوشش بیمه‌ای کامل یکی دیگر از الزامات کلیدی اخذ رتبه پیمانکاری است. این شامل بیمه ساختمان یا محل پروژه، ماشین‌آلات و ابزارآلات مورد استفاده، و همچنین بیمه مسئولیت و حوادث پرسنل پروژه می‌شود. ارائه مستندات بیمه‌ای معتبر به‌عنوان بخشی از مدارک الزامی در ارزیابی صلاحیت شرکت محسوب می‌شود.
5. رعایت استانداردهای حفاظتی در محل پروژه
در پروژه‌های گذشته شرکت، رعایت استانداردهای امنیتی نظیر روشنایی محل، فنس‌کشی، سیستم‌های اطفای حریق، نگهبانی و سیستم‌های هشداردهنده از امتیازات مهم به شمار می‌آید. این اقدامات نشانه‌ای از توان اجرایی و مدیریت ریسک شرکت است.
برای مشاهده لیست کامل مدارک موردنیاز اخذ گرید پیمانکار کلیک کنید
مدارک تحصیلی غیرقابل‌قبول در فرآیند رتبه‌ بندی پیمانکاران
در فرآیند تشخیص صلاحیت شرکت‌های پیمانکاری، صرف ارائه مدرک تحصیلی کافی نیست؛ بلکه نوع و اعتبار آن نیز ملاک است. مدارک زیر در فرآیند رتبه‌بندی فاقد اعتبار هستند:
⏺ مدارک صادرشده از دوره‌های آموزشی آزاد یا غیررسمی
⏺ گواهی‌نامه‌هایی که از طریق قراردادهای آموزشی با نهادهای غیردانشگاهی صادر شده‌اند
⏺ مدارکی که توسط مؤسسات فاقد مجوز رسمی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صادر شده باشند
تنها مدارک دانشگاهی صادرشده از مراکز آموزش عالی معتبر و مورد تأیید وزارت علوم در فرآیند اخذ گرید شرکتها پذیرفته می‌شوند. این موضوع نقش مهمی در امتیازدهی جدول رتبه‌ بندی پیمانکاران دارد و باید از سوی متقاضیان به‌دقت رعایت شود.
مراحل تمدید و ارتقای گرید پیمانکاری | ضوابط و الزامات جدید
داشتن گرید پیمانکاری معتبر، از پیش‌نیازهای اصلی شرکت‌ها برای حضور در مناقصات دولتی، اجرای پروژه‌های بزرگ عمرانی و کسب اعتماد کارفرمایان است. با توجه به زمان‌دار بودن اعتبار گواهینامه‌های گرید و همچنین تغییر در توانایی‌ها و ساختار شرکت‌ها، تمدید و ارتقاء رتبه شرکت‌های پیمانکاری به فرآیندی الزامی و ضروری تبدیل شده است.
تمدید گرید پیمانکاری | فرآیند و مدارک لازم
در حال حاضر، تمدید گرید پیمانکاری به‌صورت خودکار انجام نمی‌شود و شرکت‌ها باید پس از گذشت چهار سال از تاریخ صدور گواهینامه، مجدداً برای ارزیابی و اخذ گرید جدید اقدام نمایند. این فرآیند به دلایل زیر اجباری است:
⏺ به‌روزرسانی قوانین و ضوابط سازمان برنامه و بودجه
⏺ لزوم ارزیابی مجدد توانایی‌های شرکت در بازه‌های زمانی مشخص
⏺ افزایش شفافیت و کاهش ریسک در واگذاری پروژه‌ها
مدارک موردنیاز برای تمدید رتبه پیمانکاری:
⏺ ارائه اظهارنامه‌ها و گزارش‌های مالی جدید
⏺ مستندات مربوط به پروژه‌های جدید یا در حال اجرا
⏺ تکمیل اطلاعات شرکت در سامانه ساجات
⏺ عدم تغییر نوع شرکت و ساختار حقوقی آن
⏺ حفظ یا جایگزینی اعضای کلیدی دارای امتیاز (حداقل دو نفر دارای مدرک معتبر و سابقه فنی)
شرایط تکمیلی:
⏺ نباید اعضای امتیازآور شرکت همزمان در شرکت پیمانکاری یا مشاور دیگری فعالیت داشته باشند
⏺ پروژه‌هایی که در دو سال گذشته انجام شده‌اند باید به‌عنوان رزومه عملکرد شرکت ثبت و ارسال شوند
⏺ حداکثر مهلت برای تمدید نباید از دو سال پس از تاریخ انقضا بیشتر شود
نکته مهم: برای جلوگیری از حذف از لیست شرکت‌های واجد صلاحیت، توصیه می‌شود شرکت‌ها حداکثر شش ماه پیش از انقضای گواهی گرید، فرآیند تمدید را آغاز کنند.
ارتقای گرید پیمانکاری | مسیر صعود در رقابت‌های بزرگ عمرانی
ارتقای گرید پیمانکاری به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که وارد سطح جدیدی از پروژه‌های عمرانی شوند. پروژه‌هایی با مقیاس مالی بالا، سطح فنی پیشرفته و نیاز به منابع انسانی تخصصی‌تر.
برای ارتقاء به رتبه‌های بالاتر (مثلاً از پایه 5 به 4 یا از 3 به 2)، شرکت باید الزامات سخت‌گیرانه‌تری را رعایت کند:
شرایط اصلی ارتقای رتبه:
⏺ تکمیل موفق پروژه‌های بزرگ و پیچیده‌تر نسبت به گرید فعلی
⏺ افزایش توان مالی شرکت از طریق گردش مالی قابل‌اثبات
⏺ جذب نیروهای متخصص با مدارک معتبر و سوابق شغلی درخشان
⏺ ارائه مستندات جدید از پروژه‌های در حال اجرا یا خاتمه‌یافته
⏺ ارائه اسناد رسمی استخدام، بیمه و قرارداد پرسنل فنی جدید
مزایای ارتقا:
⏺ امکان حضور در مناقصات با مبالغ کلان‌تر
⏺ افزایش اعتبار برند پیمانکار در بازار پروژه‌های دولتی و خصوصی
⏺ ارتقای جایگاه شرکت در سامانه‌های استعلام و رتبه‌بندی رسمی
تمدید و ارتقای گرید پیمانکاری دو گام کلیدی برای ادامه فعالیت در بازار رقابتی ساخت‌وساز و پروژه‌های عمرانی هستند. رعایت الزامات، ارائه مستندات دقیق و به‌روز و پیروی از دستورالعمل‌های سازمان برنامه و بودجه می‌تواند آینده فعالیت شرکت را تضمین کند.
مؤسسه حقوقی قانون تهران؛ همراه مطمئن شما در مسیر اخذ گرید پیمانکاری
اگر به دنبال مرجعی معتبر و متخصص برای اخذ گرید پیمانکار یا تمدید و ارتقاء رتبه شرکت خود هستید، مؤسسه حقوقی قانون تهران انتخابی هوشمندانه و مطمئن خواهد بود. این مؤسسه با بیش از ده سال سابقه تخصصی در حوزه رتبه‌ بندی پیمانکاران و مشاوران، کلیه مراحل حقوقی، اداری و فنی را با دقت و سرعت پیگیری می‌کند و از صفر تا صد فرآیند، در کنار شما خواهد بود.
اما وجه تمایز قانون تهران تنها در تخصص و تجربه نیست. با توجه به شرایط اقتصادی فعلی، خدمات رتبه‌بندی و مشاوره‌ای این مجموعه با هزینه‌ای منصفانه و مقرون‌به‌صرفه ارائه می‌شود تا تمامی شرکت‌ها، از استارتاپ‌های نوپا گرفته تا پیمانکاران باتجربه، بتوانند از این خدمات بهره‌مند شوند.
چرا قانون تهران؟
⏺ مشاوره تخصصی رایگان
⏺ تسلط کامل بر آیین‌نامه‌ها و الزامات به‌روزرسانی شده
⏺ استعلام رتبه شرکت های پیمانکاری و مشاور
⏺ پیگیری سریع و دقیق فرآیندها در سازمان برنامه و بودجه
⏺ همراهی تا مرحله صدور گواهینامه تشخیص صلاحیت نهایی
فرقی نمی‌کند در چه مرحله‌ای از فعالیت خود هستید؛ چه در آستانه ثبت شرکت باشید، چه نیاز به اخذ گرید مشاور ( آیین نامه تشخیص صلاحیت مشاوران و مدارک موردنیاز اخذ گرید مشاور ) داشته باشید یا حتی به دنبال ثبت برند تجاری خود باشید، مؤسسه حقوقی قانون تهران با تیمی حرفه‌ای آماده خدمت‌رسانی به شماست.
هم‌اکنون می‌توانید برای دریافت مشاوره تخصصی رایگان با ما در ارتباط باشید و مسیر قانونی ارتقاء شرکت خود را با اطمینان آغاز کنید.